Хачигт халдвар нь хүнд хачгаар дамжин халдварладаг байгалийн голомтот хурц халдварт өвчин. Хачгаар дамжих халдвар нь дамжуулагч хачгийн идэвхтэй үетэй давхцан 4-10 сарын турш бүртгэгддэг бөгөөд хачигт халдвар энэ үед ид идэвхжилтэй байдаг.
Монгол Улсын 21 аймаг 9 дүүрэг, бүх сумдад халдварын голомттой учраас ойн болон бэлчээр малын хачиг хамгийн элбэг байдаг. Монголд 43 зүйлийн хачигт халдвар байдгаас өнөөдрийн байдлаар хачигнаас үүдэлтэй 3 төрлийн халдварт өвчин оношлогдож тогтоогдоод байна.
Хачигт энцефалит өвчнийг дамжуулагч ойн хачгийн идэвхжил ихсэж байгаа тул ой модонд ажил эрхлэх, зугаалах, жимс, эмийн ургамал түүх, ууланд алхах үед ард иргэдэд, ялангуяа эцэг эх, асран хамгаалагчид бага насны хүүхдээ хачигт хазуулахаас урьдчилан сэргийлэхийг Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газраас зөвлөж байна. Урин дулаан, аялал зугаалгын улирал эхэлж байгаатай холбогдуулан сүүлийн үед хачигт халдварын эрсдэл нэмэгдэж байгаа учир иргэд энгийн аргаар өөрийгөө болон ойр дотны хүмүүсээ хэрхэн хамгаалах, хачигт хазуулсан үедээ ямар арга хэмжээ авах талаар зөвлөмж хүргүүлэв.
Хачигт хазуулсны дараа хазсан хэсэгт улайх, өвдөх, ойролцоо тунгалагийн булчирхай үрэвсэх, толгой өвдөх, халуурах, хүзүү хөших, бөөлжих зэрэг зовиур илэрдэг. Хачигт халдвараас сэргийлэх үндсэн арга нь хачигаас зайлсхийх, хачигт хазуулахгүй байх юм. Үүний тулд хачигтай газар явах үед биед хачиг орохооргүй битүү, гялгар гадаргуутай, тод өнгийн хувцас, түрийтэй гутал, малгай, алчуур хэрэглэх, ой, хээр, малд явахдаа өөртөө болон бие биендээ үзлэг хийж, хувцас, биед наалдсан хачгийг гөвж унагах, авч хаях, үргээгч бэлдмэл /түрхлэг, тос, аэрозоль гэх мэт/ хэрэглэхийг зөвлөв.
Хэрвээ хачиг биед шигдсэн бол зөв авах нь чухал. Үүний тулд хачиг дээр ургамлын тос түрхэж 1-2 минутын дараа хачгийн ил хэсгээс хавчаараар барьж, 45 хэмийн налуу өнцгөөр зөөлөн дээш татаж авна. Арьсанд шигдсэн хачигны хошууг нарийн утсаар оосорлож 2 үзүүрийг хачигийн ил хэсгийн хоёр талд үлдээнэ. Утасны 2 үзүүрийг хачигны хошууг тойруулж зангилаад зөөлөн ганхуулах замаар хошуутай нь сугалж авах нь зүйтэйг мэргэжилтнүүд хэллээ.
